COVID-19 A PRZEDAWNIENIE KARALNOŚCI ORAZ PRZEDAWNIENIE WYKONANIA KARY 19 grudnia 2023
Choć szczyt pandemii covid-19 mamy już (jak się wydaje) szczęśliwie za sobą, problemy prawne jakie wywołały regulacje wprowadzone w związku z pandemią są więcej niż aktualne.
W dniu 12 grudnia 2023 r. Trybunał Konstytucyjny, zapewne niesiony falą zmian mającą swój początek 15 października 2023 r., orzekł, iż tzw. przepisy covidowe[1], które w sprawach o przestępstwa zawieszały bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary, są niezgodne z Konstytucją[2].
Przypomnienia wymaga, że zgodnie z przepisami covidowymi, które zostały uznane za niekonstytucyjne, zawieszenie biegu przedawnienia miało miejsce w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu.
Stan epidemii obowiązywał w Polsce od 20 marca 2020 r.[3]. Został on co prawda uchylony w dniu 12 maja 2022 r.[4], jednakże stan zagrożenia epidemicznego został wprowadzony 16 maja 2022 r.[5]i obowiązywał aż do 1 lipca 2023 r.[6].
Oznacza to, że przepisy covidowe wstrzymywały bieg przedawnienia karalności przestępstw oraz przedawnienia wykonania kary orzeczonej za przestępstwo od dnia 20 marca 2020 r. aż do dnia 1 stycznia 2024 r. (czyli przez przeszło 3,5 roku).
Skutkiem stwierdzenia niekonstytucyjności przepisów covidowych będzie nie tylko umorzenie części toczących się obecnie postępowań z uwagi na przedawnienie karalności (względnie postępowań wykonawczych z uwagi na przedawnienie wykonania kary), lecz także możliwość wznowienia postępowań już zakończonych, w których doszło do skazania oskarżonego pomimo upływu przedawnienia określonego przez przepisy k.k. z uwagi na uznanie przez Sąd, iż przepisy covidowe wstrzymały bieg przedawnienia.
Kancelaria po wydaniu wyroku przez TK, dokonała już w imieniu swych Klientów pierwszych działań zmierzających do umorzenia postępowania wobec przedawnienia, względnie wznowienia postępowania w celu uchylenia zapadłego wyroku i umorzenia postępowania wobec przedawnienia.
[1] art. 15zzr1 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, ze zm.)
[2] wyrok TK z dnia 12 grudnia 2023 r., sygn. akt P 12/22
[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491)
[4] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491)
[5] Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Stanu zagrożenia epidemicznego z dnia 12 maja 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1028)
[6] Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Stanu zagrożenia epidemicznego z dnia 14 czerwca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1118)
Choć szczyt pandemii covid-19 mamy już (jak się wydaje) szczęśliwie za sobą, problemy prawne jakie wywołały regulacje wprowadzone w związku z pandemią są więcej niż aktualne.
W dniu 12 grudnia 2023 r. Trybunał Konstytucyjny, zapewne niesiony falą zmian mającą swój początek 15 października 2023 r., orzekł, iż tzw. przepisy covidowe[1], które w sprawach o przestępstwa zawieszały bieg przedawnienia karalności czynu oraz przedawnienia wykonania kary, są niezgodne z Konstytucją[2].
Przypomnienia wymaga, że zgodnie z przepisami covidowymi, które zostały uznane za niekonstytucyjne, zawieszenie biegu przedawnienia miało miejsce w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, oraz w okresie 6 miesięcy po ich odwołaniu.
Stan epidemii obowiązywał w Polsce od 20 marca 2020 r.[3]. Został on co prawda uchylony w dniu 12 maja 2022 r.[4], jednakże stan zagrożenia epidemicznego został wprowadzony 16 maja 2022 r.[5]i obowiązywał aż do 1 lipca 2023 r.[6].
Oznacza to, że przepisy covidowe wstrzymywały bieg przedawnienia karalności przestępstw oraz przedawnienia wykonania kary orzeczonej za przestępstwo od dnia 20 marca 2020 r. aż do dnia 1 stycznia 2024 r. (czyli przez przeszło 3,5 roku).
Skutkiem stwierdzenia niekonstytucyjności przepisów covidowych będzie nie tylko umorzenie części toczących się obecnie postępowań z uwagi na przedawnienie karalności (względnie postępowań wykonawczych z uwagi na przedawnienie wykonania kary), lecz także możliwość wznowienia postępowań już zakończonych, w których doszło do skazania oskarżonego pomimo upływu przedawnienia określonego przez przepisy k.k. z uwagi na uznanie przez Sąd, iż przepisy covidowe wstrzymały bieg przedawnienia.
Kancelaria po wydaniu wyroku przez TK, dokonała już w imieniu swych Klientów pierwszych działań zmierzających do umorzenia postępowania wobec przedawnienia, względnie wznowienia postępowania w celu uchylenia zapadłego wyroku i umorzenia postępowania wobec przedawnienia.
[1] art. 15zzr1 ust. 1 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2021 r. poz. 2095, ze zm.)
[2] wyrok TK z dnia 12 grudnia 2023 r., sygn. akt P 12/22
[3] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 marca 2020 r. w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491)
[4] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu epidemii (Dz.U. z 2020 r. poz. 491)
[5] Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Stanu zagrożenia epidemicznego z dnia 12 maja 2022 r. (Dz.U. z 2022 r. poz. 1028)
[6] Rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Stanu zagrożenia epidemicznego z dnia 14 czerwca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r. poz. 1118)